Alles wat moet je weten over vitamines en mineralen

Vitamines en mineralen zijn onontbeerlijk om het lichaam optimaal te laten functioneren en ter preventie van bepaalde ziektes. Het zijn – met uitzondering van vitamine D en vitamine K - stoffen die ons lichaam niet zelf kan aanmaken en die we dus uit voeding moeten halen.

Vitamines en mineralen lijken erg op elkaar, maar toch is er een belangrijk verschil.
Vitamines zijn organisch, komen dus uit levende organismen en worden door bepaalde dieren of planten aangemaakt.
Mineralen zijn anorganisch, komen dus uit dode organismen en worden door dieren of planten opgenomen uit de aarde of uit voeding of water.

Er bestaan dertien verschillende soorten vitamines: 4 vetoplosbare vitamines en 9 wateroplosbare.

Tot de vetoplosbare behoren vitamine A, vitamine D, vitamine E en vitamine K. Deze zijn vooral terug te vinden in de vetten van voedingsmiddelen en kunnen in onze lichaamsweefsels worden opgeslagen.

De wateroplosbare zijn vitamines B1, B2, B3, B5, B6, B8, B11 of foliumzuur, B12 en vitamine C. Ze zijn te vinden in het vocht dat in allerlei voedingsmiddelen zit. Ons lichaam kan deze wateroplosbare vitamines – vitamine B12 uitgezonderd - moeilijk opslaan.

Een teveel wordt door het lichaam dan ook uitgescheiden via de urine. De meeste vitamines moeten we dus uit voeding halen, maar het lichaam maakt twee ervan ook zelf aan. Met name vitamine D onder invloed van zonlicht en vitamine K door de bacteriën in de darmen, al zit vitamine K ook in groene bladgroenten en plantaardige oliën.

Binnen de groep van mineralen maakt men een onderscheid tussen mineralen en spoorelementen. Het verschil tussen de twee zit hem in de hoeveelheid die ons lichaam ervan nodig heeft.

Mineralen zijn voor een mens het belangrijkste. We hebben er dan ook meer van nodig dan van spoorelementen. Levensnoodzakelijke mineralen zijn calcium, magnesium, natrium, kalium, chloride en fosfor.

Maar ook bepaalde spoorelementen zijn nodig om het lichaam goed te laten functioneren. Zo zijn ijzer, jodium, chroom, koper, zink, seleen, mangaan en molybdeen essentieel voor een goede gezondheid.

Vetoplosbare vitamines zoals A, D, E en K zitten in vetrijke voeding zoals zuivel, oliën, eieren, vlees, vette vis en lever. Het lichaam kan ze gemakkelijk opslaan in ons lichaam, zodat we een reserve kunnen opbouwen.

Wateroplosbare vitamines zoals B en C vind je vooral in fruit, groenten, aardappelen, granen en zuivel. Omdat het lichaam ze maar moeilijk kan stockeren is het belangrijk dat we er elke dag minstens een minimale hoeveelheid van consumeren. Elke dag genoeg fruit en groenten eten is dus de boodschap. En ook mineralen moeten we opnemen via onze voeding.

Omdat de verschillende vitamines en mineralen te vinden zijn in erg uiteenlopende voedingsmiddelen is een gevarieerd dieet dus erg belangrijk. Een handig hulpmiddel daarbij is de voedingsdriehoek, die je kan gebruiken om een gezond dagelijks dieet samen te stellen.

En ook de manier waarop je eten bereidt kan een invloed hebben op de hoeveelheid vitamines en mineralen die je maaltijd bevat. Zo is het een goed idee om groenten en aardappelen te stomen in plaats van te koken, omdat de voedingswaarde dan beter behouden blijft.

Vitamine- of mineralentekorten kunnen in eerste instantie zorgen voor klachten zoals vermoeidheid, concentratieproblemen, prikkelbaarheid en slecht slapen. Denk maar aan de depressieve klachten die soms het gevolg zijn van een tekort aan vitamine D.

Echt problematisch wordt een tekort vaak pas als het langdurig aanhoudt. In dat geval kan het ingrijpende gevolgen hebben en leiden tot ernstige ziektes. Denk maar aan osteoporose of botontkalking, een aandoening die mede kan ontstaan door een gebrek aan calcium of vitamine D. Of aan de nare kwaaltjes die een gebrek aan vitamine B soms veroorzaakt.

Een vitaminetekort kan onder meer ontstaan:

• door een onevenwichtig dieet of een eenzijdig voedingspatroon.
• bij veganisten die enkel plantaardige producten eten.
• door een langdurig gebruik van bepaalde medicijnen zoals laxeermiddelen.
• bij problemen of na operaties aan het maag- en darmstelsel.

Let op: ook een teveel aan vitamines kan voor problemen zorgen. Zo kan een teveel aan vitamine A of D leiden tot vergiftiging en zorgt een overdosis vitamine C in sommige gevallen voor nierstenen. Vaak zijn deze aandoeningen het gevolg van een onnodig gebruik van voedingssupplementen.