Hormonale veranderingen zijn onlosmakelijk verbonden met de menopauze. Je hormonen kunnen in aanloop naar de menopauze behoorlijk uit evenwicht zijn. Dat onevenwicht kan voor aan aantal ongemakken zorgen. Er zijn echter vrouwen die de ongemakken tijdens de menopauze echt als klachten ervaren en op zoek gaan naar het beste middel tegen de menopauze.
Zo denken heel wat vrouwen dat ze door de hormonen in de menopauze verdikken. Dat is niet helemaal waar. Vanuit zo’n gedachte wordt de menopauze bovendien beschouwd als een aandoening, terwijl dat niet het geval is.
De menopauze is immers een natuurlijk proces dat inherent is aan het vrouw-zijn. Al kan het wel zijn dat je levenskwaliteit verstoord wordt door allerlei ongemakken die met de overgang gepaard gaan. De hormonale veranderingen die daarvoor verantwoordelijk zijn, worden in wat volgt verder toegelicht.
Oestrogeen en progesteron, de hormonen die tijdens de menopauze de hoofdrol spelen
De overgang kent heel uiteenlopende ongemakken zoals bijvoorbeeld opvliegers, nachtelijk zweten, prikkelbaarheid of een opgezette buik. Al die ongemakken zijn echter terug de leiden naar dezelfde oorzaak, namelijk een onevenwicht in de hormonenhuishouding. Vooral de vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron, die tijdens de menopauze door het lichaam veel minder geproduceerd worden, liggen aan de basis van die ongemakken.
Die twee hormonen spelen een grote rol in het voortplantingsstelsel van de vrouw. Tijdens de puberteit stijgt de productie van die hormonen om het lichaam klaar te maken om kinderen op de wereld te zetten: ze zorgen ervoor dat de eicellen rijpen en de menstruatie begint.
Naarmate je als vrouw ouder wordt, neemt het aantal eicellen af en daarmee ook de productie van oestrogeen en progesteron. Wanneer je uiteindelijk in de menopauze belandt, zullen er geen eicellen meer rijpen en zal je dus ook niet langer menstrueren.
Dan bereiken de oestrogeen- en progesteronproductie hun dieptepunt. Na de menopauze, in de zogenaamde postmenopauze, zal de hoeveelheid progesteron en oestrogeen stabiliseren, weliswaar in veel mindere hoeveelheid dan voor de menopauze. Dan nemen ook de ongemakken af.
De overgang richting de menopauze kent heel uiteenlopende symptomen 2 zoals bijvoorbeeld
Al die ongemakken zijn echter terug te leiden naar dezelfde oorzaak, namelijk een
onevenwicht in de hormonenhuishouding. Vooral de vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron, die tijdens de menopauze door het lichaam veel minder geproduceerd worden, liggen aan de basis van die ongemakken. Die twee hormonen spelen een grote rol in het voortplantingsstelsel
van de vrouw:
- Tijdens de puberteit stijgt de productie van die hormonen om het lichaam klaar te maken om kinderen op de wereld te zetten: ze zorgen ervoor dat de eicellen rijpen en de menstruatie begint.
- Naarmate je als vrouw ouder wordt, neemt het aantal eicellen af en daarmee ook de productie van oestrogeen en progesteron.
- Wanneer je uiteindelijk in de menopauze belandt, zullen er geen eicellen meer rijpen en zal je dus ook niet langer menstrueren. Dan bereiken de oestrogeen- en progesteronproductie hun dieptepunt.
- Na de menopauze, in de zogenaamde postmenopauze, zal de hoeveelheid progesteron en oestrogeen stabiliseren, weliswaar in veel mindere hoeveelheid dan voor de menopauze. Dan nemen ook de ongemakken af.
We gaan even dieper in op de hormonen oestrogeen en progesteron, die een belangrijke rol spelen in aanloop naar de menopauze.
Oestrogeen: verantwoordelijk voor de rijping van de eicellen en de mensturatiecyclus
In de puberteit stimuleert oestrogeen de ontwikkeling van de vrouwelijke geslachtskenmerken. Het hormoon stimuleert de rijping van de eicellen en regelt verder ook de menstruatiecyclus en speelt een rol bij de zwangerschap. Bovendien helpt oestrogeen ook bij de productie van slijmvliezen die de vagina soepel houden. Tijdens de overgang zal de oestrogeenproductie echter afnemen. Daardoor duurt het langer totdat een eitje rijp is, blijft het baarmoederslijmvlies verder groeien en krijg je dus een zwaardere menstruatie. Omdat er minder eicellen zijn, kan het ook zijn dat je de ene maand meer menstrueert dan de andere maand. Dat zorgt dus voor een onregelmatige menstruatiecyclus tijdens de perimenopauze, de fase voor de menopauze.
Omdat oestrogeen ook in een aantal andere processen in het lichaam een rol speelt, kan je ook andere ongemakken ondervinden in aanloop naar de menopauze.
- Zo zorgt oestrogeen ervoor dat er genoeg calcium in de botten aanwezig is. Door de verminderde oestrogeenproductie hebben vrouwen in de overgang soms ook last van pijnlijke gewrichten en spieren.
- Daarnaast veroorzaakt een lagere oestrogeenproductie ook uitdroging van de slijmvliezen in de vagina, de ogen, de neus en de mond.
- Minder oestrogeen kan er ook voor zorgen dat de huid droger wordt.
Progesteron: het zwangerschapshormoon
Progesteron wordt ook wel het zwangerschapshormoon genoemd omdat de productie ervan tijdens de zwangerschap enorm toeneemt. Ook tijdens de tweede helft van de menstruatiecyclus stijgt het progesterongehalte om ervoor te zorgen dat een bevruchte eicel kan innestelen in de baarmoeder. Wanneer dat is gebeurd, zorgt progesteron ervoor dat er geen andere eicellen meer gaan rijpen gedurende de zwangerschap. Wanneer de voorraad eicellen mindert, zal ook de progesteronproductie afnemen. Die verminderde productie kan zorgen voor hevigere premenstruele klachten zoals gespannen borsten, prikkelbaarheid en een opgeblazen gevoel.
Hoe kunnen de ongemakken door de verminderde hormonenproductie tijdens de menopauze opgelost worden?
De verminderde productie van de hormonen oestrogeen en progesteron kunnen ervoor zorgen dat je als vrouw in aanloop naar de menopauze heel wat ongemakken ondervindt die een invloed op je levenskwaliteit hebben. Die ongemakken duiken vaak op wanneer vrouwen stoppen met hormonen als anticonceptiemiddel tijdens de overgang.
Om die ongemakken op te lossen, kan er voor de duurtijd van de menopauze medicatie door een arts worden voorgeschreven. Dan gaat het meestal om het vervangen van lichaamseigen hormonen door bio-identieke hormonen. Dat noemt men hormonale substitutietherapie (HST). Belangrijk om te weten is dat HST in geen geval mag voorgeschreven worden aan vrouwen die ooit hormoon- of chemotherapie als behandeling voor bijvoorbeeld borstkanker gekregen hebben.
Er zijn ook veel vrouwen die op zoek zijn naar medicijnen voor overgangsongemakken zonder hormonen. In dat geval spreken we niet over medicijnen, maar over voedingssupplementen. Er bestaan voedingssupplementen met een hormonale werking op basis van fyto-oestrogenen of zilverkaars. Die fyto-oestrogenen zijn bijvoorbeeld afkomstig van rode klaver, hop, soja, lijnzaad,… Over de veiligheid van deze voedingssupplementen op lange termijn is echter nog te weinig bekend.
Wat wel volledig veilig in gebruik is, is een voedingssupplement met een niet-hormonaal werkingsmechanisme zoals Sérélys.
Vraag je je af of de menopauze bij jou al begonnen kan zijn? Deze test kan je een advies geven!
