Van milde slaapproblemen tot slapeloosheid: wat kan je eraan doen?
Het belang van een goede nachtrust kan niet genoeg benadrukt worden, maar wat als je niet kunt slapen? Wat als je niets liever wil dan vlot inslapen en doorslapen, maar toch elk uur op de klok ziet passeren? Misschien slaap je wel vlot in, maar schiet je midden in de nacht wakker door een nachtmerrie?
Of misschien word je als ouder uit je slaap gehouden door een kind dat nog niet doorslaapt? Er kunnen verschillende oorzaken aan de basis van slapeloosheid en slaapproblemen liggen. Die zijn bovendien niet altijd even makkelijk te achterhalen of op te lossen.
In wat volgt lees je meer over:
Wat is slapeloosheid of
insomnie precies?
Er bestaan verschillende slaapstoornissen, denk maar aan somnambulisme (waartoe onder meer slaapwandelen behoort), slaapapneu of narcolepsie (onbedwingbare slaapaanvallen overdag).
Slapeloosheid, ook wel insomnie genoemd, is de slaapstoornis die het meeste voorkomt. Het is belangrijk om te beseffen dat slaapproblemen zoals een tijdelijk slaaptekort of een slaapachterstand niet hetzelfde zijn als slapeloosheid. In de strikte betekenis van het woord houdt insomnie het volgende in:
-
![]()
Je hebt moeite met inslapen. Het duurt meer dan dertig minuten voor je in slaap valt.
-
![]()
Doorslapen zorgt ook voor problemen: je wordt ’s nachts verschillende keren wakker en kan dan opnieuw moeilijk inslapen.
-
![]()
’s Morgens ben je nodeloos vroeg wakker.
-
![]()
Je slaapt onrustig en niet diep, waardoor de slaapkwaliteit onvoldoende tot slecht is.
-
![]()
Als gevolg van die slapeloosheid, voel je je overdag vaak tot altijd moe, suf en prikkelbaar. Ook concentreren wordt moeilijker.
-
![]()
De diagnose van slapeloosheid wordt pas gesteld wanneer mensen minstens drie nachten per week slecht slapen, gepaard gaande met slechter functioneren overdag, zoals moeheid, slaperigheid, prikkelbaarheid, verminderde concentratie en prestatie.
Ondanks het feit dat mensen met insomnie er vaak alles aan doen om er een gezonde slaaphygiëne op na te houden, lukt het hen niet of is de slaap onvoldoende kwalitatief. Het verschil tussen insomnie en een slaapachterstand is dat mensen met een slaapachterstand wel kunnen slapen maar zichzelf onvoldoende slaap gunnen of door omstandigheden (zoals kinderen die niet doorslapen) daar onvoldoende toe komen.
Slaapproblemen en slapeloosheid kunnen op korte en lange termijn gevolgen hebben voor lichaam en geest.
Wat zijn mogelijke oorzaken van slaapproblemen?
Hoewel er bepaalde criteria zijn vooraleer je kan spreken van slapeloosheid, kan het goed zijn dat je in bepaalde periodes van je leven last hebt van slaapproblemen. Daar kunnen verschillende oorzaken voor zijn.
Stress en angst
Stress en angst
Een belangrijke oorzaak van tijdelijke slapeloosheid is stress en angst. Stress en een angstig gevoel kunnen opduiken omdat je bijvoorbeeld door een moeilijke periode gaat op vlak van relaties.
Stress kan je ook overdag parten spellen. Dan heb je nood aan kalmte en energie. Ontdek daarvoor ook Librestil.
Emotionele gebeurtenissen
Emotionele gebeurtenissen
Een emotionele gebeurtenis kan je ook heel wat slapeloze nachten bezorgen. Denk maar aan een ziekte of overlijden van een dierbare.
Opgejaagd zijn
Opgejaagd zijn
Verder leven we ook in een gejaagde wereld. Onze agenda’s staan propvol met professionele activiteiten en ook in onze vrije tijd plannen we veel activiteiten in. Probeer voldoende rustmomenten in te lassen om te ontspannen. Voorzie dan ontspannende activiteiten als lezen, een warm bad of douche nemen, of eventueel ademhalingsoefeningen.
Slechte slaaphygiëne
Slechte slaaphygiëne
Onvoldoende uren slaap, geen vast slaapritueel of te veel activiteiten vlak voor het slapengaan: het zijn allemaal voorbeelden van een slechte slaaphygiëne. Wil je om van die tijdelijke slapeloosheid door een slechte slaaphygiëne af te geraken wat tips? Lees dan hier verder.
Bioritme
Bioritme
Je slaapritme kan ook verstoord zijn door een verandering in je bioritme. Werk je bijvoorbeeld in shiften? Of zit je midden in een jetlag door een verre vliegreis? Dan kan de aanmaak van melatonine verstoord zijn, waardoor je lichaam in de war is over wanneer het nu precies moet slapen. Een omschakeling maken in je bioritme, kan ook voor slaapproblemen zorgen.
Blauw licht
Blauw licht
Een andere grote boosdoener voor slaapproblemen is te veel blootstelling aan blauw licht voor je gaat slapen. We staren ons suf naar verschillende schermen: onze tv, onze smartphone, onze computer en soms alle drie tegelijk. We raken daardoor én door onze activiteiten op sociale media overprikkeld en dat is nefast voor een goede nachtrust. Door het blauwe licht denkt ons lichaam trouwens dat het nog dag is en dat het nog niet in slaapstand moet gaan. De aanmaak van melatonine kan dan opnieuw worden geblokkeerd.
Omgevingsfactoren
Omgevingsfactoren
Ook bepaalde omgevingsfactoren zoals lawaai, een snurkende partner, de temperatuur in de slaapkamer of een slechte matras kunnen inslapen en doorslapen bemoeilijken.
Medicatie
Medicatie
Ten slotte kan ook een bepaalde ziekte of pijn ervoor zorgen dat je last hebt van tijdelijke slapeloosheid. Medicatie zoals een pijnstiller nemen kan in dat geval helpen. Grijp dan in geen geval naar slaapmedicatie, maar bespreek met je arts hoe de oorzaak van je slaapprobleem kan aangepakt worden.
Wat kan je doen om je slaapkwaliteit te verbeteren?
Een verminderde slaapkwaliteit kan vaak gelinkt worden aan stress en angstgevoelens. Daarom is rust en ontspanning voor het slapengaan cruciaal voor een goede en gezonde slaap.