Wat moet je weten over pijn?

Pijn is in feite een signaal van het lichaam dat er iets aan de hand is. Het lichaam vraagt om actie te ondernemen. Hoe ontstaat pijn dan? Onder invloed van een wonde, letsel of een ziekte kunnen pijnreceptoren die overal in ons lichaam zitten geactiveerd worden. Wanneer die worden geactiveerd, wordt een pijnprikkel via de zenuwen en het ruggenmerg naar het centrale zenuwstelsel gestuurd.

Daarnaast komt pijn op bepaalde plaatsen in het lichaam ook vaker voor afhankelijk van de leef- en werkomstandigheden van iemand. Iemand die een erg fysieke job heeft, kan bijvoorbeeld vaker rugklachten of spierpijnhebben. Iemand met een zittend beroep kan dan weer meer last van hoofdpijn of nekpijn hebben. Daarvan is een slechte houding vaak een belangrijke oorzaak.

Soms kan de oorzaak van pijn niet lichamelijk, maar psychologisch zijn. Zo kan stress bijvoorbeeld een veroorzaker zijn van hoofdpijn of spierpijn.

In wat volgt worden heel wat verschillende soorten pijn beschreven. Net omdat er zoveel soorten pijn bestaan, worden ze hieronder onderverdeeld in drie categorieën: op basis van duurtijd, op basis van de oorzaak en op basis van de locatie.

Zoals je hierboven kon lezen, ontstaat pijn vaak als reactie op een pijnprikkel die naar de hersenen wordt gestuurd. In dat geval spreekt men van acute pijn. In het geval van acute pijn is het altijd belangrijk om te zoeken naar de onderliggende oorzaak ervan. Vaak kan acute pijn tijdelijk verlicht worden door het nemen van een pijnstiller.

Naast acute pijn kunnen nog andere soorten pijnworden onderscheiden. Zo zijn er ook heel wat mensen die heel lange periodes van pijn ervaren, soms wel heel hun leven. Wanneer de pijn langer dan drie tot zes maanden duurt, spreekt men van chronische pijn. In het geval van chronische pijn, sturen de zenuwen voortdurend pijnprikkels waarvan de oorzaak niet altijd kan worden gevonden. Dat is erg storend tijdens het dagelijkse functioneren. Voor mensen die bijvoorbeeld chronische pijn in spieren en gewrichten of in de rug of nek ervaren, heeft de pijn een serieuze invloed op hun levenskwaliteit. Bovendien kan chronische pijn ook heel wat vervelende gevolgen hebben. Denk maar aan het verlies van fitheid door de angst om te bewegen, maar chronische pijn kan ook voor problemen op het werk of in sociale relaties zorgen. Men beschouwt chronische pijn eigenlijk als aandoening op zich die sowieso behandeld moet worden in samenspraak met een arts.

Acute en chronische pijn kunnen nog eens worden onderverdeeld in categorieën naargelang de oorzaak van de pijn. Afhankelijk van wat de oorzaak van de pijn is, zal de pijn andere symptomen hebben.

Volgende soorten pijn met bijhorende oorzaak worden onderscheiden. Een combinatie van deze types kan ook voorkomen, dit wordt een gemengde pijn genoemd:

• Nociceptieve pijn of weefselpijn ontstaat als gevolg van een letsel, wanneer het weefsel van een lichaamsdeel dus beschadigd is, bijvoorbeeld bij een breuk, een spierscheur of een wonde. Nociceptieve pijn manifesteert zich op de plaats van het letsel en is vaak bonzend. Bij nociceptieve pijn kan ook een zwelling optreden.
  
  
• Vasculaire pijn komt voort uit de bloedvaten en slagaders. Vaak gaat er te weinig bloed naar de ledematen onder invloed van vaatverkalking, waardoor er pijn ontstaat.
  
  
• Viscerale pijn wordt ook wel orgaanpijn genoemd en is gelinkt aan pijn die ontstaat door een ontsteking van organen als bijvoorbeeld de maag, de lever en de longen.
  
  
• Neuropathische pijn, ook wel zenuwpijn genoemd, treedt op wanneer bepaalde zenuwen gebrekkig werken of beschadigd zijn. Daardoor ontstaan er kortsluitingen in de zenuw en wordt de zenuw voortdurend geprikkeld. De pijn is vaak tintelend en branderig en kan weken tot maanden duren. Bovendien ervaren patiënten met zenuwpijn soms hevige opstoten van de pijn. Blijven bewegen helpt, maar vaak is de patiënt belemmerd in het bewegen door de zenuwpijn.
  
  
• Musculoskeletale pijn is de overkoepelende benaming voor pijn die vanuit de spieren, gewrichten en pezen komt. Die pijn kan onder meer ontstaan door overbelasting, een verkeerde houding, een ongeval,… Vaak voorkomende musculoskeletale pijn is bijvoorbeeld kniepijnof specifieke ontstekingen zoals een “lopersknie”. Ook reuma valt onder musculoskeletale pijn. Reuma is immers een verzamelnaam voor verschillende ziektes aan het bewegingsapparaat in het algemeen.
  
  
• Oncologische pijn of kankerpijn wordt veroorzaakt door bijvoorbeeld de groei van een tumor. Maar kankerpijn kan ook veroorzaakt worden door de behandeling of als gevolg van de behandeling. De pijn is dan ook afhankelijk van het soort tumor, de plaats waar de tumor groeit en de behandeling.

De meest voorkomende beschrijving van pijn zal echter wijzen op de plaats waar je pijn hebt. Elk van onderstaande locaties heeft meestal zijn eigen oorzaken, symptomen en oplossingen.

Pijn valt moeilijk te meten. Het is vaak niet evident om onder woorden te brengen hoe pijn aanvoelt en hoeveel pijn je hebt. Elke mens heeft ook een andere pijngrens. Daardoor ervaart iedereen pijn op een andere manier. Wat voor iemand hevige pijn is, kan voor iemand anders best draaglijk zijn. Sommige mensen lijken ook wel pijn te kunnen onderdrukken of de pijn die ze voelen te negeren.

In het aanvoelen ervan spelen ook stress en emoties een belangrijke rol. Wie onder hevige stress staat en vermoeid is, kan pijn heviger voelen. Dan kan het zelfs lijken alsof je overal pijn hebt. Dat gevoel wordt dus beïnvloed door de emotionele toestand waarin iemand zich bevindt.

Probeer bij het omschrijven zo precies mogelijk uit te leggen waar je pijn hebt en hoe de pijn aanvoelt door woorden te gebruiken als tintelend, kloppend, branderig, doffe, scherpe pijn,… Let er zelf ook op waar de pijn meestal voorkomt en of je patronen kan terugvinden in je verschijnselen. Dat zal de arts helpen om een diagnose te stellen. Soms wordt ook gevraagd om de pijn te plaatsen op een schaal van 0 tot 10, waarbij 0 geen pijn is en 10 staat voor hevige, ondraaglijke pijn.

Na de diagnose zal de arts een beslissing nemen over hoe de oorzaak van de pijn kan behandeld worden en welke pijnstillers best voorgeschreven kunnen worden om je pijn op korte termijn aan te pakken. De juiste pijnstiller vinden kan soms een zoektocht zijn omdat er verschillende soorten pijnstillers bestaan. Bovendien mogen de meeste pijnstillers slechts gedurende een beperkte periode gebruikt worden. Het is dan ook belangrijk om met je arts over de pijn te blijven communiceren. In het geval van chronische pijn moet de oorzaak immers dieper onderzocht worden en kan de arts ervoor kiezen om je een natuurlijke pijnstiller voor te schrijven, die een langere periode mag ingenomen worden.